İçindekiler
Günümüzde fiziksel kavgaların yerini "klavye kavgaları" aldı. Bursa Asliye Ceza Mahkemeleri'nin iş yükünün büyük bir kısmını, sosyal medyada (Twitter, Instagram, Facebook) edilen küfürler ve hakaretler oluşturuyor.
Bir kişinin onur, şeref ve saygınlığını rencide eden sözler söylemek; sadece Ceza Davası (Hapis/Para cezası) ile değil, aynı zamanda Manevi Tazminat Davası ile sonuçlanır.
Bursa Osmangazi Avukatı Ersin Doğan olarak; TCK 125 kapsamında hakaret suçunu, sosyal medya hakaretlerini ve "karşılıklı hakaret" durumunu inceledim.
1. Hakaret Suçunun Unsurları (TCK 125)
- Huzurda Hakaret: Mağdurun yüzüne karşı (veya telefonla/görüntülü) hakaret etmek.
- Gıyapta Hakaret: Mağdur yokken, en az 3 kişinin duyabileceği şekilde (ihtilat) hakaret etmek.
- Cezası: 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır.
2. Nitelikli Hakaret: Kamu Görevlisi ve Sosyal Medya
- Kamu Görevlisine Hakaret (Polis, Doktor, Memur): Görevinden dolayı hakaret edilirse ceza alt sınırı 1 yıldan az olamaz. Şikayete bağlı değildir, kamu davasıdır.
- Alenen (Sosyal Medya) Hakaret: Suçun internet üzerinden, herkesin görebileceği şekilde işlenmesi "Aleniyet" sayılır ve ceza 1/6 oranında artırılır.
3. "Haksız Tahrik" ve "Karşılıklı Hakaret" (TCK 129)
Hakaret davalarında sanığı kurtaran en önemli madde budur.
- Haksız Tahrik: Eğer mağdur size haksız bir fiil işlediyse (Örn: Size vurduysa veya o da size küfür ettiyse) ve siz buna tepki olarak hakaret ettiyseniz; hakim cezada indirim yapabilir veya ceza vermekten vazgeçebilir.
- Karşılıklı Hakaret: Taraflar birbirine karşılıklı küfürleşmişse, mahkeme genellikle her iki tarafa da ceza vermez (Ceza verilmesine yer olmadığı kararı).
4. IP Tespiti ve Failin Bulunması
Sosyal medya hakaretlerinde en büyük sorun failin bulunmasıdır.
- Facebook/Instagram/Twitter: Bu şirketler (ABD merkezli), hakaret suçlarında IP adresini Türkiye ile paylaşmaz. Bu yüzden "Fake hesap"lardan yapılan hakaretlerde failin bulunması zordur.
- Bulunabilenler: Kendi adıyla, fotoğrafıyla hesap açanlar veya Türk sitelerinde (Ekşi Sözlük, Forumlar vb.) yazanların IP adresleri tespit edilebilir.
5. Ceza Davası Sonrası Tazminat
Sanık ceza alırsa veya HAGB (Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması) alırsa, suç sabitlenmiş olur. Mağdur, bu kararla Hukuk Mahkemesi'ne başvurarak Manevi Tazminat Davası açabilir. Hakaretin ağırlığına ve tarafların ekonomik durumuna göre 5.000 TL ile 50.000 TL arasında tazminatlara hükmedilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. "Geri zekalı", "Terbiyesiz" demek hakaret mi? Yargıtay, "Terbiyesiz, saygısız, edepsiz" gibi kelimeleri kaba hitap sayar ve hakaret kabul etmez (Beraat). Ancak "Geri zekalı, hırsız, şerefsiz, köpek" gibi kelimeler hakarettir.
2. DM'den (Özel Mesaj) küfür etmek aleni midir? Hayır. DM, iki kişi arasındadır, aleniyet yoktur (Ceza artmaz). Ancak ekran görüntüsü alınıp paylaşılırsa başka suçlar doğabilir.
Sonuç: Söz ağızdan (veya klavyeden) çıkana kadar sizin esirinizdir, çıktıktan sonra siz onun esiri olursunuz. Hakaret davalarında uzlaşma süreçleri ve tazminat riskleri için Bursa'da Avukat Ersin Doğan, hukuki haklarınızı korumak için yanınızdadır.